Ιστορία των Παζλ
Η προέλευση των παζλ χρονολογείται πίσω στο 1760, όταν Άγγλοι χαρτογράφοι τοποθέτησαν χάρτες πάνω σε ξύλο και τους χώρισαν σε μικρά κομμάτια. O John Spilsbury, ξυλογλύπτης και χαρτογράφος, έχει οριστεί ως ο εφευρέτης του πρώτου παζλ το έτος 1767.
Ο χάρτης σε κομμάτια αποτελεί εξαιρετικό εκπαιδευτικό παιχνίδια από τότε έως σήμερα. Τα παιδιά των σχολείων στις ΗΠΑ ακόμα και τώρα μαθαίνουν γεωγραφία, φτιάχνοντας παζλ με το χάρτη της Αμερικής και του κόσμου. Οι εφευρέτες των παζλ με εικόνες χαρτών θα ήταν έκπληκτοι αν έβλεπαν τη μεταμόρφωση της εφεύρεσής τους τα τελευταία 250 χρόνια. Τα παιδικά παζλ έχουν μετατραπεί σε ευχάριστα μαθήματα, με τη χρήση διαφόρων θεμάτων, όπως ζώα, παιδικά παραμύθια και σύγχονες ιστορίες για υπερήρωες. Η μεγαλύτερη έκπληξη, όμως, είναι η αγάπη των ενηλίκων για τα παζλ.
Το φτιάξιμο παζλ ως χόμπι
Τα παζλ για ενήλικες εμφανίζονται γύρω στο 1900, ενώ το 1908 η δημοφιλία τους είναι στο απόγειό της. Οι σύγχρονοι συγγραφείς περιγράφουν την εξέλιξη των παζλ αφενός με σκεπτικό τρόπο, κοροϊδεύοντας όσους ασχολούνται με αυτό το ανόητο και παιδικό χόμπι, αφετέρου με ενθουσιασμός, ως άνθρωποι που έχουν απορροφηθεί τόσο από αυτή την ενασχόληση που ξεχνούν να φάνε και προσπαθούν με πάθος να τελειώσουν ένα παζλ στις 3 τα μεσάνυχτα.
Από εκείνες τις μέρες ακόμα, τα παζλ αποτελούσαν αρκετά σοβαρή πρόκληση. Τα περισσότερα παζλ ήταν κομμένα ακριβώς μεταξύ των διαφόρων χρωματικών γραμμών. Δεν είχε κομμάτια με δύο χρώματα, για να φανεί, για παράδειγμα, ότι το κεραμιδί είναι η σκεπή ενός σπιτιού και το μπλε είναι ουρανός. Ένα φτέρνισμα ή μια απλή απρόσεκτη κίνηση μπορούσε να διαλύσει ότι είχε φτιαχτεί μέχρι εκείνη τη στιγμή, καθώς τα κομμάτια δεν ενώνονταν μεταξύ τους. Αντίθετα με τα παιδικά παζλ, τα παζλ ενηλίκων δεν διέθεταν την τελική εικόνα στο κουτί, ενώ η ονομασία τους ήταν πολύ γενική ή μπερδεμένη, με αποτέλεσμα η τελική εικόνα να παραμένει μυστικό έως και την τοποθέτηση του τελευταίου κομματιού στη θέση του.
Η Οικονομία των Παζλ
Τα ξύλινα παζλ έπρεπε να κοπούν σε κομμάτια, αλλά αυτό ήταν μια ακριβή διαδικασία. Ένα παζλ των 500 κομματιών κόστιζε περίπου 5 δολάρια, το 1908, πολύ μακριά δηλαδή από τις δυνατότητες ενός μέσου εργάτη, του οποίου ο μισθός ανερχόταν στα 50 δολάρια το μήνα. Ωστόσο, η υψηλή κοινωνία καλωσόρισε θερμά αυτή τη νέα ψυχαγωγία. Οι μεγαλύτερες πωλήσεις πραγματοποιούνταν το Σάββατο, όταν οι πελάτες επέλεγαν παζλ, για να πάρουν μαζί τους στις διακοπές εκτός πόλης.
Τα επόμενα χρόνια έφεραν δύο σημαντικές αλλαγές. Πρώτα, οι Parker Brothers, ο διάσημος κατασκευαστής παιχνιδιών, εισήγαγε τα παζλ με εικόνες σκυλιών, πτηνών και άλλων οικείων εικόνων, ώστε το φτιάξιμο να γίνει ευκολότερο, όμως έτσι μειώθηκε λίγο και η πρόκληση. Η δεύτερη μεγάλη αλλαγή συνέβη, όταν κορυφαίες μάρκες εισήγαγαν τα παζλ, όπως τα ξέρουμε σήμερα, των οποίων τα κομμάτια συμπληρώνονται το ένα με το άλλο, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο να χαλάσει το παζλ ή να χαθούν κομμάτια του. Τα παζλ των Parker Brothers ήταν τόσο επιτυχημένα, που τελικά σταμάτησαν να κατασκευάζουν άλλου είδους παιχνίδια και εξόπλισαν το εργοστάσιό τους αποκλειστικά για την παραγωγή παζλ, το 1909. Ως αποτέλεσμα, τα παζλ αποτέλεσαν κορυφαία μορφή ψυχαγωγίας μέσα στην επόμενη εικοσαετία.
Με την έναρξη της Μεγάλης Ύφεσης το 1929, τα παζλ για ενήλικες κέρδισαν εκ νέου μεγάλη αποδοχή από το κοινό. Κορυφαία στιγμή τους αποτέλεσε το έτος 1933, όπου οι πωλήσεις έφταναν τα 10 εκατομμύρια ανά εβδομάδα. Τα παζλ προσέφεραν μια ευκαιρία διαφυγής από τη δύσκολη καθημερινότητα, ενώ παράλληλα έδιναν μια ευκαιρία για νίκη με ταπεινό τρόπο. Η ολοκλήρωση ενός παζλ χάριζε μια αίσθηση ευχαρίστησης, κάτι που ήταν εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί, όταν η ανεργία ξεπερνούσε το 25%. Με πολύ μικρό εισόδηματα, η ψυχαγωγία στο σπίτι, όπως με τα παζλ, αντικατέστησε την ψυχαγωγία σε εξωτερικούς χώρους. Τα παζλ έγιναν και πιο προσιτά οικονομικά. Πολλοί άνεργοι αρχιτέκτονες, ξυλουργοί και άλλοι επαγγελματίες άρχισαν να κόβουν παζλ σε σπιτικά εργαστήρια, για να τα πουλήσουν ή να τα ενοικιάσουν τοπικά. Τη δεκατία του ’30, τα φαρμακεία και τα βιβλιοπωλεία πρόσθεσαν στα προϊόντα τους τα παζλ, τα οποία και ενοικίαζαν. Χρέωναν 3 με 5 σεντς για κάθε ημέρα, ανάλογα με το μέγεθος του παζλ.
Μαζική Παραγωγή και Διαφήμιση
Ακόμα μία σημαντική εξέλιξη είναι η εισαγωγή των παζλ ενηλίκων από χαρτόνι. Η μαζική παραγωγή και το φθηνό χαρτόνι επέτρεψαν στους κατασκευαστές να μειώσουν σημαντικά τις τιμές τους. Υπήρχε μάλιστα και μόδα τότε για διαφήμιση των παζλ, το 1932. Τα μαγαζιά έκαναν δώρο παζλ με την αγορά οδοντόβουρτσας, φακού ή άλλων προϊόντων. Πολύ έξυπνη επιλογή για τη διατήρηση του ενδιαφέροντος των πελατών, κάνοντάς τους να ασχολούνται με τις ώρες, για να φτιάξουν την εικόνα του προϊόντος.
Το φθινόπωρο του 1932 έφερε μια νέα ιδέα, το εβδομαδιαίο παζλ. Τα παζλ των σταντ της εβδομάδας πωλούνται σε λιανική τιμή των 25 σεντς και εμφανίζονταν στα περίπτερα εφημερίδων κάθε Τετάρτη. Οι άνθρωποι τα αγόραζαν μανιωδώς, θέλοντας να είναι οι πρώτοι που θα έφτιαχναν το παζλ της εβδομάδας. Με τον ανταγωνισμό και τη διαφήμιση, που οδήγησαν σε μαζικές πωλήσεις, τα χειροποίητα ξύλινα παζλ δεν μπορούσαν να κρατήσουν τους πελάτες τους. Ακόμα κι έτσι όμως, οι ποιοτικές εταιρείες κατάφεραν να κρατήσουν τους πελάτες τους, ακόμα και σε μια δύσκολη εποχή για την Αμερική, παρά τις υψηλές τους τιμές.
Η Ρολς Ρόις των Παζλ
Η ύφεση έφερε τη γέννηση των Par Puzzles, την ακριβή έκδοση των παζλ. Οι Frank Ware και John Henriques, νεαροί άνδρες, που δεν έχουν ευκαιρία για δουλειά, κόβουν το πρώτο τους παζλ σε τραπέζι, το 1932. Ενόσω οι υπόλοιπες εταιρείες μειώνουν την ποιότητα, αυτοί συνέχιζαν να βελτιώνουν την ποιότητα των παζλ και τα πουλούσαν σε πλούσιους καλλιτέχνες, επιχειρηματίες και ευγενείς. Οι Par εξειδικεύονταν στα παζλ κατόπιν παραγγελίας και συχνά έβαζαν την ημερομηνία γέννησης ή το όνομα του ιδιοκτήτη ως κομμάτι.
Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το ξύλινο παζλ έχασε τη
δημοφιλία του. Οι αυξημένοι μισθοί ανέβασαν σημαντικά τα έξοδα, καθώς η κοπή
του ξύλινου παζλ απαιτούσε αρκετό χρόνο. Κατά συνέπεια, οι πωλήσεις έπεσαν,
λόγω των αυξημένων τιμών. Την ίδια στιγμή, οι βελτιώσεις στην τυπογραφία και
την κοπή έκαναν τα παζλ από χαρτόνι πιο ελκυστικά, ειδικά όταν η Springbok εισήγαγε αρίστης
ποιότητας αντιγραφές έργων τέχνης πάνω σε παζλ. Κατά το 1965, χιλιάδες
Αμερικανοί προσπάθησαν να φτιάξουν τη «Σύγκλιση» του Jackson Pollock, ένα παζλ
που ορίστηκε από τη Springbok ως το δυσκολότερο
παζλ του κόσμου.